Vincent van Merwijk: Twitter als nieuwsbron is niet meer te stuiten

Twitter is nu definitief doorgebroken als nieuwsbron. Steeds vaker hoor je op televisie en radio wat er op het medium gezegd wordt. Maar het rapporteren over wat tweeps tweeten, is dat journalistiek?

Nadat RTL Nieuws mooie sier maakte bij twitterend Nederland tijdens de nacht voorafgaand aan de val van het kabinet, kregen de concurrenten van het NOS Journaal er diezelfde nacht stevig van langs. Van dezelfde twittercommunity.
Want tweeps vinden zichzelf erg belangrijk en worden daarom graag gequote tijdens de journaals. RTL’s politiek verslaggever Frits Wester (@fritswester) kreeg er dan ook vele nieuwe followers en complimenten bij in de nacht van 19 en 20 februari.

Wat deed hij dan? Nou, niet eens zo veel bijzonders. Hij hield simpelweg zijn eigen Twitter-account in de gaten, sprak via twitter met andere tweeps en hield alle Kamerleden, ministers en staatssecretarissen op het medium in de gaten.

Het resultaat was vrij spectaculair te noemen. Met behulp van slechts een Blackberry wist Wester de hele nacht actueel te houden, ondanks dat het Kabinet pas de volgende ochtend daadwerkelijk viel. Rectificaties (een aantal Kamerleden tweette dat zij niet met skivakantie waren, maar campagne voerden) werden per direct gedaan. Grootste vangst was misschien wel de opmerking: ‘Jullie doen het beter dan de collega’s van de NOS’, die Wester ‘per ongeluk’ voorlas.

Het NOS Journaal moest het die nacht afleggen tegen de commerciële concurrent, maar liet tijdens de uitslagenavond van de gemeenteraadsverkiezingen zien snel te leren van haar fouten. Niet alleen was daar het flitsende, peperdure Japanse touchscreen met jaren vijftig science fiction-geluidseffecten (dat werd al gebruikt voor het weerbericht), ook was er verslaggever Jeroen Wollaars (@Wol) die via Twitter en Hyves de reacties op de uitslagen peilde. De twittercommunity reageerde positief. Punten voor de NOS.

Wat voegt het toe?
Twitter was in genoemde uitzendingen wellicht wat al te sterk aanwezig. De vraag is dan ook wat het toevoegt om te berichten over discussies op Twitter. Want dat je er modern en 2.0 mee overkomt is een gegeven. Dat je waardering oogst vanuit de twittergemeenschap ook.

Hoe prominent mag de plek van het medium zijn in je nieuwsaanbod? De community is niet bepaald representatief voor het hele land. Dat bleek uit Kaj Leers’ twitter poll, waaruit duidelijk naar voren kwam dat de tweeps in meerderheid een linkse politieke oriëntatie hebben. Het spreekt dus voor zich dat je als verslaggever hier rekening mee houdt, anders kun je net zo goed het Viva-forum in de gaten houden (wat in sommige gevallen trouwens een uitstekend idee is). Duidelijk is dat de meningen op Twitter niet dezelfde zijn als de meningen onder het volk.

Daarnaast is ‘de meningen peilen op Twitter’ weer het zoveelste voorbeeld van de deplorabele staat van onze journalistieke nieuwsgaring, die zich vaker op meningen dan op feiten richt. Dat is goedkoper en niet te stoppen, ik weet het. Bovendien: ik smul er zelf ook van. Maar ook dit is zo’n punt waarop de journalistiek enige terughoudendheid past wat betreft Twitter als nieuwsbron.

Toch heeft het rapporteren over Twitterdiscussies zeker wel waarde. Wie zich goed realiseert wie de toon op het medium bepalen, kan er zeker even de thermometer in stoppen. Je kunt er nieuws uithalen. Zeker in het geval van live-uitzendingen. Intelligente mensen leveren kritiek op wat je maakt, waar je van kunt leren. Bovendien zijn veel politici en deskundigen aanwezig op Twitter. Zij kunnen waardevolle informatie geven. Ook kun je op Twitter in gesprek raken met waardevolle bronnen. Ik heb er zelf al verschillende via de berichtendienst gevonden. Die moet je dan uiteindelijk natuurlijk wel bellen of bezoeken. Het maakt het leven van een journalist stukken makkelijker.

Voorwaarde is wel dat je zélf ook actief bent op het medium. Het duurt even voor je er handigheid in krijgt. Bovendien worden ‘twitterautisten’ niet bepaald gewaardeerd. Wie zich actief opstelt kan juist af en toe rekenen op een primeurtje, toegeworpen door een tweep met wie je via het medium een relatie op hebt weten te bouwen.

Als softmarketingtool beginnen steeds meer redacties de berichtendienst te ontdekken. Nu de hoofdredacteuren nog, veeltwitteraars als @Jandijkgraaf en @LaurensVHG uitgezonderd. En voor iedereen die het medium nog niet snapt: Twitter is ontzettend 2.0, dat betekent tweerichtingsverkeer. Alleen maar zenden werkt niet. GroenLinks-fractievoorzitter Femke Halsema zei het al tegen een NOS-verslaggever: “Je kunt niet meer om Twitter heen. Ook journalisten niet.” “Hear, hear!” klonk het vervolgens op Twitter.

NOS en RTL kunnen in ieder geval leren van CNN, dat onlangs voor gek werd gezet door de komieken van Saturday Night Live, vanwege hun gemakzuchtige omgang met social media, waardoor de nieuwszender slachtoffer werd van de nodige grappen.